Terug toekomst voor de motorcross in Vlaanderen: Masterplan motorcross in de maak.

VLAAMS MASTERPLAN voor de toekomst van gebieden voor gemotoriseerde geluid producerende sporten in Vlaanderen.

Voormalig kabinetsmedewerker van Vlaams minister Zuhal Demir en ondertussen Vlaams parlementslid voor N-VA Andy Pieters blijft zijn schouders zetten onder de toekomst van de motrocross in Vlaanderen. Onze lokale fractie had de afgelopen jaren meermaals contact met het kabinet en Andy Pieters omtrent de problematiek van het Hondapark in Olmen. We zijn dan ook blij met deze nieuwe stap naar een duurzame oplossing. We lichten graag de situatie en de te nemen stappen uit:

SITUERING EN CONTEXT

Op 22 december 2017 keurde de Vlaamse Regering de conceptnota “Zoektocht naar motorcrossterreinen” goed. Daarin werd beslist dat de Vlaamse regering haar werkwijze inzake de zoektocht naar nieuwe terreinen voor motorcross bijstelt. Er wordt sindsdien ingezet op een vraaggerichte benadering waarin de terreinvoorstellen die worden gepresenteerd elk op hun merites zullen worden beoordeeld. De eigen, actieve zoektocht naar alternatieve locaties werd stopgezet. Dit omwille vanwege het gebrek aan kansrijke alternatieven. Sport Vlaanderen heeft sinds toen een “Cel Omgeving” die de nodige expertise in huis heeft om dergelijke terreinvoorstellen te onderzoeken en treedt daarbij in overleg met Departement Omgeving. Er is dus m.a.w. geen actieve zoektocht meer vanuit de Vlaamse regering. Er zijn momenteel geen sites in onderzoek. Op 22 december 2023 bezorgde de bevoegde minister aan de Vlaamse regering de mededeling “Stand van zaken gebieden voor gemotoriseerde geluid producerende sporten in Vlaanderen”, met een overzicht van geleverde en te leveren inspanningen voor de diverse motorsporten. Daarin wordt erkend dat gemotoriseerde geluid producerende sporten zoals motorcross of rallycross door hun aard specifieke terreinen vereisen, maar in Vlaanderen onder druk staan door de beperkte beschikbare ruimte voor deze sporttakken, door kritiek over geluids- of stofhinder, door milieu- en natuurregelgeving, alsook het belang van lokaal draagvlak. Vlaanderen heeft een mooie geschiedenis in de diverse motorsporten. Het moet de vaste ambitie van Vlaanderen zijn ook in de toekomst een plaats te voorzien voor gemotoriseerde geluid producerende sporten waar mogelijk. Dit Masterplan beoogt de start van een traject richting meer rechtszekerheid op lange termijn en een duurzame toekomst voor het beperkt aantal beschikbare terreinen in Vlaanderen. Hiermee wordt een antwoord geboden op een aantal lacunes of onvolmaaktheden in de bestaande regelgeving, wijziging van de bestaande regelgeving waar nodig en de versnelling van enkele lopende processen.

MOGELIJKE LOCATIES IN VLAANDEREN

Op 22 december 2023 bezorgde de bevoegde minister aan de Vlaamse regering de mededeling “Stand van zaken gebieden voor gemotoriseerde geluid producerende sporten in Vlaanderen”, met een overzicht van geleverde en te leveren inspanningen voor de diverse motorsporten: motorcross, rallycross en autosport. Met name de locaties in Olmen, Lille, Lommel, Genk voor motorcross, Arendonk en Maasmechelen voor de rally cross en Zolder voor de autosport.

België is met meer dan vijftig individuele wereldtitels een topland in het motorcross en kan die status alleen maar behouden door jong talent de kans te geven zich in eigen land verder te ontplooien. Er is nood aan oefengebieden nu in de loop der jaren veel trainingsterreinen zijn gesloten. In 1990 had Vlaanderen nog 103 permanente motorcrossterreinen. Sedert decennia daalde dat aantal gestaag waardoor er nu in Vlaanderen nog slechts vier circuits over (Genk, Lille, Lommel, Balen) zijn, niet in het minst na de sluiting van het circuit van Waterloos in Maaseik. De vergunningverlenende overheid poogde uitbaters van motorcrossterreinen de voorbije jaren maximale rechtszekerheid te geven op bestaande terreinen binnen het geldende regelgevende instrumentarium en het vergunningenbeleid. Hierbij werd regelmatig gerechtelijk tussengekomen.

Het Hondapark van Olmen is al sinds 1972 een begrip en was sedert 1989 vergund. De recentste milieuvergunning verliep in 2019, waarna de uitbater een hernieuwingsprocedure opstartte. De Deputatie van de provincie Antwerpen verleende een milieuvergunning op 22 juni 2017, waarna een beroep volgde door enkele verenigingen en particulieren uit de buurt. Niettemin verleende de toenmalige minister in beroep alsnog een vergunning op 10 januari 2018. De Raad van State vernietigde echter die beslissing omdat ze van mening was dat de beoordeling van de mogelijke geluidshinder onzorgvuldig gebeurde. Daarmee legde de Raad van State een bom onder de Vlaamse motorsport. Motorsport Vlaanderen en de kabinetten omgeving en sport gingen meteen in overleg om te zoeken naar oplossingen.

Op 24 september 2021 werd via ministerieel besluit een omgevingsvergunning afgeleverd met geluidsrelevante bijzondere voorwaarden als gevolg van de beroepsprocedure van besluit van de deputatie van de provincie Antwerpen. De omgevingsvergunning behelst één omloop voor hoogdynamische motoren voor trainingen van 1800 meter, één beginnersomloop voor minder dynamische motoren van 600 meter en één mini-omloop voor kinderen van 300 meter als voorwerp. Middels dit besluit kwam de Vlaamse overheid maximaal tegemoet aan de opmerkingen van de Raad van State over de eerdere beslissingen in dit dossier. De exploitatie en de impact op het geluid werden maximaal gemotiveerd en beoordeeld, wat ook enkele voorwaarden tot gevolg heeft. Rondom het terrein zijn bermen met houtkanten voorzien, en in het noorden ook een bosstrook van 80 meter. Het dichtstbijzijnde woongebied ligt op een afstand van 810 meter. De aanvrager deed bovendien zélf afstand van de wens om wedstrijden tussen hoogdynamische motoren te organiseren, omdat die normaliter gebeuren met 30-40 motoren en de uitbater tot nader order niet kon aantonen dat dan aan de geluidsnormen wordt voldaan. Wel werden tot 9 wedstrijden per jaar mogelijk gemaakt voor laagdynamische en elektrische motoren.

Milieuorganisatie Valk vzw diende evenwel opnieuw klacht in tegen de nieuwe omgevingsvergunning. De Raad van State oordeelde in dit dossier dat de toenmalige Vlaamse regering in 1999 ten onrechte de spoedeisendheid heeft ingeroepen bij de afdeling wetgeving van de Raad van State om binnen de drie dagen een advies te ontvangen voor haar regelgeving, wat destijds niet had mogen gebeuren volgens de Raad. Op basis daarvan werd de omgevingsvergunning vernietigd in februari 2024. De raad van state gaf de bevoegde minister evenwel opnieuw de kans een vergunningsbeslissing te nemen. De bevoegde minister werkte een nieuwe omstandige motivatie uit en verleende een nieuwe vergunning in april 2024. Die geldt voor zeven jaar, tot 2031. In 2021 herdoopte de uitbater het domein naar het MotorPark. Niet langer enkel een motorcrosspark, maar een Motor Education Center gericht op opleidingen.

AANSTELLING ONDERHANDELAAR

Aan het einde van de vorige legislatuur werd vanuit het kabinet van de voormalige minister van Omgeving Zuhal Demir besloten om een onderhandelaar aan te stellen, specifiek voor het aanpakken van de uitdagingen en controverses rond de vier bestaande motorcrossterreinen en het rallycrosscircuit. Deze aanstelling beoogt daarnaast om mogelijke locaties voor nieuwe terreinen voor gemotoriseerde geluid producerende sporten te identificeren.

De onderhandelaar werd inmiddels aangesteld en heeft in de zomermaanden van 2024 gesprekken gevoerd met betrokkenen stakeholders uit de motorcrosssector. Er werd eveneens contact gelegd met vzw’s die betrokken zijn bij lopende beroepsprocedures. Verder werd er afstemming gezocht met Sport Vlaanderen. Op basis van zijn bevindingen werkt de onderhandelaar aan een voorstel dat de nodige rechtszekerheid kan bieden voor de bestaande motorcrossterreinen. Hierin wordt gezocht naar een valabel compromis met de sector en met Sport Vlaanderen.

Voor de verdere aanpak van nieuwe terreinen en het rallycrosscircuit zal de onderhandelaar op korte termijn een overleg opzetten met het kabinet van de minister om de onderhandelingen te vervolledigen en de volgende stappen te bepalen. Het streven is om, na verdere afstemming met de sector, een gedegen en breed gedragen voorstel aan de stakeholders voor te leggen. Op die manier wil men een gedragen voorstel uitwerken dat zorgt voor een duurzame toekomst voor gemotoriseerde geluid producerende sporten in Vlaanderen De minister geeft aan dat, gelet op de complexiteit van de problematiek, dit nog enige tijd in beslag kan nemen.

VERVOLG

Het is belangrijk veelvuldige inspanningen te doen om de toekomst van gemotoriseerde geluid producerende sporten in Vlaanderen te verzekeren. Om rechtszekerheid op lange termijn en een duurzame toekomst te garanderen voor de verschillende terreinen zijn er evenwel meer inspanningen nodig. Dit leidt tot volgende actiepunten:

1. Dit Masterplan verzoekt de Vlaamse minister bevoegd voor Omgeving om het lopende proces na de aanstelling van een onderhandelaar in functie van huidige en mogelijke nieuwe terreinen te versnellen en voor elk van de hogervermelde terreinen een onderzoek te doen naar de knelpunten in vergunningverlening teneinde die te inventariseren en vervolgens aan te pakken.

2. Voor de terreinen die geconfronteerd worden met een problematiek gerelateerd aan de Speciale Beschermingszones wordt de Vlaamse regering gevraagd uitvoering te geven aan het Vlaamse regeerakkoord waarbij de verplaatsing van habitats onderzocht wordt en bepleit op Europees niveau, zonder afbreuk te doen aan het algemene ambitieniveau op vlak van de natuurdoelstellingen. Hierbij dienen ook mogelijke compensatielocaties voor de betreffende habitats voorgesteld te worden. Dit alles dient finaal per besluit Vlaamse regering vastgesteld te worden;

3. Vanuit de vaststelling dat het slechts om een beperkt aantal terreinen gaat (dewelke quasi altijd in beroep op Vlaams niveau terecht komen en alzo tot veel rechtsonzekerheid leiden) en als erkenning van het belang van deze sporten, wordt beoogd regelgevende voorbereidingen te treffen om de vergunningsbevoegdheid voor terreinen voor gemotoriseerde geluid producerende sporten naar het Vlaamse niveau te trekken zoals dat eerder ook al voor de windmolenprojecten gebeurde;

4. Om te voorkomen dat uitdoofscenario’s voor hogergenoemde terreinen verankerd worden als beleidsmatig gewenste ontwikkeling in lokale of provinciale beleidsplannen, wordt de minister van Omgeving verzocht om dergelijke beleidsplannen te screenen op dit vlak en desgevallend zijn schorsing- en/of adviesbevoegdheid te gebruiken. Vlaamse beleidsdocumenten worden gescreend op de vermelding van uitdoofscenario’s en desgevallend aangepast conform de visie in dit Masterplan. Waar nodig leidt dit tot decretale wijzigingen of wijzigingen van besluiten van de Vlaamse regering;

5. Aan de minister van Omgeving wordt gevraagd de VIP-cel van departement Omgeving in te schakelen voor de begeleiding van de aanvragers doorheen het proces in het kader van ‘ontzorging’, gelet op de complexiteit van de regelgeving en de procedures.

6. Het Vlaams parlement vraagt bij deze diverse acties een driemaandelijkse voortgangsrapportage van de bevoegde ministers aan de bevoegde commissie van het Vlaams Parlement.

Vanuit onze lokale N-VA fractie blijven we dit verder opvolgen.